2011/04/30

Angelus

Gaurkoan utziko didazue, euskaraz izan ohi den txoko honetan, Pio Barojaren erdarazko testu hau jartzen, omenaldi gisa. Jadanik gure artean ez den batek erakutsi zidan narrazioa, eta haren oroitzapenean izan bedi:

"Eran trece los hombres, trece valientes curtidos en el peligro y avezados a las luchas del mar. Con ellos iba una mujer, la del patrón.

Los trece hombres de la costa tenían el sello característico de la raza vasca: cabeza ancha, perfil aguileño, la pupila muerta por la constante contemplación de la mar, la gran devoradora de hombres.

El Cantábrico los conocía; ellos conocían las olas y el viento.

La trainera, larga, estrecha, pintada de negro, se llamaba Arantza, que en vascuence significa espina. Tenía un palo corto, plantado junto a la proa, con una vela pequeña...

La tarde era de otoño; el viento, flojo; las olas, redondas, mansas, tranquilas. La vela apenas se hinchaba por la brisa, y la trainera se deslizaba suavemente, dejando una estela de plata en el mar verdoso.

Habían salido de Motrico y marchaban a la pesca con las redes preparadas, a reunirse con otras lanchas para el día de Santa Catalina. En aquel momento pasaban por delante de Deva.

El cielo estaba lleno de nubes algodonosas y plomizas. Por entre sus jirones, trozos de un azul pálido. El sol salía en rayos brillantes por la abertura de una nube, cuya boca enrojecida se reflejaba temblando sobre el mar.

Los trece hombres, serios e impasibles, hablaban poco; la mujer, vieja, hacía media con gruesas agujas y un ovillo de lana azul. El patrón, grave y triste, con la boina calada hasta los ojos, la mano derecha en el remo que hacía de timón, miraba impasible al mar. Un perro de aguas, sucio, sentado en un banco de popa, junto al patrón, miraba también al mar, tan indiferente como los hombres.

El sol iba poniéndose... Arriba, rojos de llama, rojos cobrizos, colores cenicientos, nubes de plomo, enormes ballenas; abajo, la piel verde del mar, con tonos rojizos, escarlata y morados. De cuando en cuando el estremecimiento rítmico de las olas...

La trainera se encontraba frente a Iciar. El viento era de tierra, lleno de olores de monte; la costa se dibujaba con todos sus riscos y sus peñas.

De repente, en la agonía de la tarde, sonaron las horas en el reloj de la iglesia de Iciar, y luego las campanadas del ángelus se extendieron por el mar como voces lentas, majestuosas y sublimes.

El patrón se quitó la boina y los demás hicieron lo mismo. La mujer abandonó su trabajo, y todos rezaron, graves, sombríos, mirando al mar tranquilo y de redondas olas.

Cuando empezó a hacerse de noche el viento sopló ya con fuerza, la vela se redondeó con las ráfagas de aire, y la trainera se hundió en la sombra, dejando una estela de plata sobre la negruzca superficie del agua...

Eran trece los hombres, trece valientes, curtidos en el peligro y avezados a las luchas del mar."

2011/04/17

1924: Ur-Kirolaken esker ona Aizeperi

Begiak zertxobait zabaldu eta pixka bat erne egonez gero, erraz ikusi ahal izango dugu Donostian (Parte Zaharrean bereziki) edonon nabari dela arraunaren eta herriaren artean dagoen lotura. Nahikoa da hiriko hainbat bazterretan edo tabernetan edo soziedade gastronomikoetan ageri-agerian ditugun argazki eta irudiei erreparatzea. Nahiago nuke garai bateko lotura hori, arraunaren eta gizartearen artekoa, biziberrituko balitz.

Nahiz eta irudi horietako gehienak ezagunak izango dituzuen seguru asko, beharbada pixkanaka ekarriko ditut blog honetara, aparteko albiste berezirik ez dagoenean, interesgarri direlakoan (edo kuriosoak bai, behintzat).

Gaurkoan ekarri dizuedana Aizepe soziedadean dago. Ur-Kirolakek soziedade horri dedikatutako argazkia da, 1924ko abuztukoa. Oker ez banago, Aizepe urte horretan bertan sortu zen, eta Ur-Kirolak bi urte lehenago. Talde donostiarraren laukoa ageri zaigu, Urkiren lehen urteetako ontzi maitatuena; uste dut Pasaiako badian egina dagoela argazkia, eta garaiko euskaran idatzitako (R gogorra "r kakotxa"rekin dago idatzia adibidez) hitz hauek irakur daitezke:

"Aizepe Bazkunari, bere guganako maitasun-ordezko eskarron-agerbidez. Dagonila 1924. Ur-Kirolak"
.

Argazkia ez da oso kalitate onekoa baina, tira, soziedade bateko afalondoan ateratakoa izateko, ez dago gaizki.

2011/04/09

Inus Etxeberria eta Ahotsak ekimena

Duela egun pare bat, honako albiste hau irakurri nuen Irutxuloko HITZAn. "Ahotsak" ekimenaren berri ematen zuen: herri-hizkera eta ahozko ondarea gordetzea eta zabaltzea du helburu ekimen honek, eta, horretarako, hainbat eta hainbat herritako edadetuak grabatu dituzte bideoetan. Ondare oso baliotsua biltzen da grabazio horietan, eta ez bakarrik herri-hizkeraren aldetik; egiten dituzten kontakizunetan, era bizi eta zuzenean ematen zaigu garai bateko ohituren, lanbideen eta bizimoduen berri.

Nik banuen lehendik ekimen honen berri, eta ahotsak.com webgunean ikusitako kontu bat apuntatua nuen blog honetan noizbait aipatzeko. Donostian 136 pertsonari egin zaizkio grabazioak, hemen ikus dezakezuenez. Pertsona ezagunak dira horietako asko, eta horien artean Inus Etxeberria. Hortxe duzue argazkian, Aquarium aurreko plazatxoan, anaiarekin eta aitarekin batera uretatik atera zituen bi kanoietako baten ondoan. Webgune horretan Inusi eskainitako orrian esaten zaigu umetatik kaiean bizi izandakoa dela, arrantzan ibilia beti, eta bizitzan zehar gauza latzak pasatutakoa ere bai. Grabazioen indizean ondo laburbiltzen da bere ibilbidea eta bizimodua. Tamalez, oraindik ez daude webgunean eskura berari egindako grabazioak, eta ezin dira online ikusi eta entzun. Pena.

Hala ere, arraunzaleak zaretenok jakingo duzue zergatik ekarri dudan Inus Etxeberria arraunari buruzko blog honetara. Laburpen biografikoan aipatzen da "estropadetan hainbat sari irabazia" dela. Eta, jakina, sari horietako bat bereziki dugu gogoan donostiarrok, izan ere Donostiak eskuratu duen azken Kontxako bandera irabazi zuen tripulazioko kide baitzen.

Eskuineko argazkian ikus ditzakezue, 1950ean Kontxan irabazitako banderaren ondoan, C.D. Esperanza elkarteko arraunlariak eta Olegario Iturralde presidentea. Mundo Deportivok argitaratutako albiste honetan Inus Etxeberriak berak kontatzen du 100.000 pezetako saria jaso zutela, sekulako dirutza garai haieterako, eta prestaketa eta otordu bereziez gozatzeko aukera izan zutela. Zeozer egin beharko Valdecillako markesaren babespean zeuden pedreñarrak mendean hartzeko. Antonio Korta "Pintxan" patroiaren agindupean aritutako tripulazio osoa ere zerrendatua ageri da albiste horretan.

Horra bada, Ahotsak ekimen horrek gogora ekarri didana. Nik behintzat badut asmoa webgune horretan eskaintzen den ondarean pixka bat kuxkuxeatzeko. Ez dago gaizki noizean behin atzera begiradatxo bat egitea, edadetuei eta beren esanari arreta eskaintzea; betiere hobeto jakingo baitugu aurrera nola egin, aurrera egingo badugu.

(Argazkiak: ahotsak.com, elmundodeportivo.es)

2011/04/04

Donostiarrak Head of the River-en

Azkeneko blog-sarreretan aipatu bezala, joan den larunbatean Head of the River Race estropada jokatu zen Londresen. Ehunka ontzi aritu ziren arraunketa olinpikoko estropadarik ospetsuena den honetan, eta horien artean, Ur-Kirolak eta Arraun Lagunak klubetako hainbat ontzi aritu ziren Tamesisko uretan.

Leander irabazlearen atzetik, Arraun Lagunak 61. postuan iritsi zen, eta Ur-Kirolak, berriz, 94.ean (bigarren talde bat izan zuen Urkik 218. postuan). Hona hemen estropadako emaitzak eta denborak. Beteranoen kategorian, berriz, urtengo edizioan Arrauneko beteranoek ezin izan zioten iaz lortutako txapelari eutsi, zazpigarren iritsi baitziren. Urkiko bi ontzi aritu ziren beteranoen kategorian, eta 24. eta 112. postuan heldu ziren.

Youtubeko bideo honetan, Arraun Lagunak agertzen da 3:35 minutuan eta Ur-Kirolak 6:50 mintuan.

Irutxuloko HITZAn, donostiarrek Tamesisen bizi izandako esperientzia zirraragarriaren berri ematen zaigu albiste honetan, Urkiko entrenatzaile Xabier Zabalari egindako elkarrizketa baten bidez. Donostiako ontziek lortutako postu eta denborak ere eskaintzen zaizkigu artikulu horretan:

Seniorrak (393 ontzi).

  • 62. D. Arraun Lagunak: 18:10:39
  • 94. Ur-Kirolak: 18:23:51.
  • 218. Ur-Kirolak (jubenilak): 19:11:66.

Beteranoak (197 ontzi).

  • 7. D. Arraun Lagunak: 19:41.62.
  • 24. Ur-Kirolak I: 20:15:04.
  • 112. Ur-Kirolak II: 22:09.09.
(Argazkia: Ur-Kirolak)